تهیه و بهینه سازی نانوذرات کیتوسان به عنوان حامل داروی آنتی آلزایمر تاکرین و تخمین اندازه نانوذرات با روش شیمی سنجی

  زمینه: سیستم­های حامل دارو طی دهه­های 1980 و 1990 میلادی، به منظور بهبود اثربخشی داروها و به حداقل رساندن اثرات سمی آن­ها توسعه یافتند. نانوذرات توانایی حمل محدوده گسترده­ای از داروها را به قسمت­های مختلف بدن برای مدت زمان طولانی دارند.   هدف: مطالعه به منظور تهیه و بهینه­سازی نانوذرات کیتوسان به عنوان حامل داروی آنتی آلزایمر و تخمین اندازه نانو ذرات با روش شیمی­سنجی انجام شد.   مواد و روش­ها: این مطالعه تجربی آزمایشگاهی در سال تحصیلی90-1389 در قزوین انجام شد. نانوذرات کیتوسان به وسیله روش امولسیون­سازی خود به خودی تهیه و این روش طراحی آزمایش از نوع Box–Behnken بهینه شد. سپس نانوذرات کیتوسان حاوی داروی تاکرین با روش بهینه ارایه شده، تهیه شدند. رابطه بین اندازه ذرات و اسپکتروسکوپی مادون قرمز تبدیل فوریه از نوع انعکاسی پخشی DRIFT ) ) به منظور معرفی یک روش برای تخمین اندازه ذرات در نانوذرات کیتوسان به کار برده شد. روش برگشت حداقل مربعات جزیی (PLS) به منظور تخمین میانگین اندازه ذرات بر پایه طیف DRIFT به کار رفت. 42 نمونه نانوذرات کیتوسان با اندازه ذرات متفاوت توسط اسپکتروسکوپی DRIFT تحلیل و داده­ها به وسیله NAS - PLS پردازش شدند. اندازه و مورفولوژی نانو ذرات توسط میکروسکوپ الکترونی از نوع گسیل میدانی (FE-SEM) تعیین شد.   یافته­ها: مطابق طراحی آزمایش Box–Behnken مقادیر بهینه برای تهیه نانو ذرات کیتوسان با کم­ترین اندازه ذرات و مورفولوژی کروی شامل موارد زیر بود: نمک کلرید سدیم به عنوان الکترولیت %52/0، Span 80 به عنوان سورفکتانت % 10 و تولوئن اشباع با گلوترآلدهید (GST) به عنوان عامل برقرارکننده پیوند عرضی 86/4 میلی­لیتر. میانگین اندازه نانوذرات طراحی شده 64/33 تا 87/74 نانومتر بود. درصد بازده و درصد بارگذاری داروی تاکرین در نانوذرات کیتوسان که مطابق روش بهینه سنتز شدند به ترتیب 90 و 51/0 ± 4/13 درصد بود. اندازه­های تخمینی نانوذرات کیتوسان نشان­دهنده یک کالیبراسیون قوی و قابل اعتماد بود که به وسیله ضریب همبستگی ( R2 ) 98/0 و خطای ریشه میانگین مربعات (RMSE) 59/3 تأیید شدند.   نتیجه­گیری: با توجه به یافته­ها، با به کارگیری روش طراحی آزمایش Box–Behnken می­توان روش بهینه­ای برای تهیه نانوذرات کیتوسان به عنوان حامل داروی آنتی آلزایمر با اندازه ذرات کوچک­تر و مورفولوژی کروی ارایه نمود.